Zbiorowa prezentacja wszystkich dotychczas wydanych tomów Po memoria, która odbyła się 16 listopada na UKSW, to jedno z ostatnich wydarzeń Roku Kardynała Stefana Wyszyńskiego na naszej Uczelni.

ks. prof. dr. hab. Ryszard Czekalski, rektor UKSW

– Wciąż zgłębiamy myśli Prymasa, aby odczytywać je na nowo, w naszych czasach – powiedział rektor UKSW, ks. prof. dr hab. Ryszard Czekalski, otwierając dedykowane przede wszystkim mediom spotkanie O pro memoria w roku beatyfikacji kard. Stefana Wyszyńskiego.

Rektor UKSW podkreślił, że to dzięki inicjatywie naszej Uczelni, rok 2021 został ustanowiony przez Sejm RP rokiem Prymasa Tysiąclecia. Witając Radę Programową serii Pro memoria i redaktorów naukowych poszczególnych tomów zwrócił uwagę na to, jak istotna jest ta pozycja wydawnicza.

– To niebywałe, że kard. Wyszyński odnotowując każdy dzień zostawił nam żywą historię, osoby i wydarzenia. Zostawił historię Polski – podkreślił.

bp prof. dr hab. Jan Kopiec, przewodniczący Rady Programowej wydania dzienników Pro Memoria 

O idei serii naukowej Pro memoria i instytucjach, które biorą udział w jej wydaniu mówił bp prof. dr hab. Jan Kopiec, przewodniczący Rady Programowej, która, podobnie jak Zespół Redakcyjny, rozpoczęła swe prace w 2015 roku. Biskup Kopiec podkreślił, że założeniem prac jest, aby jeden tom obejmował jeden rok zapisków prymasa. Zwrócił również uwagę na wyjątkowość notatek kard. Wyszyńskiego: – To z jednej strony dziennik o wydarzeniach, rozmowach i ludziach, a jednocześnie bardzo przemyślane sprawozdanie pozostawione dla potomnych – podkreślił. – Prymas starał się możliwie najlepiej tłumaczyć to, co pisał, identyfikując osoby i wydarzenia. Zastrzegł jednocześnie, że zapiski te można wydać dopiero 30 lat po jego śmierci.

Ks. prof. dr hab. Bogdan Czyżewski z archidiecezji gnieźnieńskiej mówił o charakterze zbioru zapisków Pro memoria. Wyjaśnił, że istnieje 31 teczek notatek, które znajdują się obecnie w Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Część z nich została przekazana osobiście przez Prymasa, reszta trafiła tam już po jego śmierci. Zapiski z lat 1970, 1971, 1972 i 1974  zachowały się tylko w maszynopisie. – Pro memoria to głos świadka bezpośredniego, który tak widział świat – podsumował ks. prof. Czyżewski.

prof. dr hab. Jan Żaryn

Z kolei prof. dr hab. Jan Żaryn z UKSW mówił o tym, czego nowego możemy dowiedzieć się o prymasie Wyszyńskim z Pro memoria. Zwrócił uwagę, że zapisków wyłania się człowiek święty.

­– Prymas Wyszyński wpisuje się kanon „polskiej świętości” związany z patriotyzmem. Był to Polak rozumiejący i kochający Ojczyznę od zarania jej dziejów. Odwoływał się do pamięci historycznej i dzięki temu wypowiadał się w sposób suwerenny. Żył i pisał w prawdzie, będąc przy tym niezwykle skromnym i pracowitym człowiekiem  – podkreślił prof. Żaryn.

O dalszych planach wydawniczych serii mówił dr hab. Paweł Skibiński, przewodniczący Zespołu Redakcyjnego Pro memoria. Zwrócił uwagę jak wyjątkowa jest to współpraca wydawnicza, która łączy sześć podmiotów.

– Według bardzo optymistycznego scenariusza w ciągu pięciu, siedmiu lat powstanie cała seria wydawnicza Pro memoria, 27 tomów – zapowiedział przewodniczący Zespołu Redakcyjnego.

W dalszej części spotkania o specyfice poszczególnych tomów Pro memoria mówili ich naukowi redaktorzy: dr hab. Paweł Skibiński (tom I), dr Ewa K. Czaczkowska (tom II), Anna Rastawicka w zastępstwie ks. dr. Andrzeja Gałki i Iwony Czarcińskiej (tom III), dr hab. Michał Białkowski, prof. ucz. (tom IV), dr Grzegorz Łeszczyński (tom VI), dr Monika Wiśniewska (tom VIII), ks. dr Antoni Poniński (tom IX).

Spotkanie zakończyła prezentacja książki „Kardynał Stefan Wyszyński, arcybiskup gnieźnieński i warszawski. W roku beatyfikacji”, wydana przez Wydawnictwo Naukowe UKSW pod redakcją naukową dr Ewy K. Czaczkowskiej i dr. Edgara Sukiennika.

Pro memoria (łac. dla pamięci) to osobiste, codzienne notatki kard. Stefana Wyszyńskiego, które prowadził przez cały okres prymasostwa. Pierwszy zapis pochodzi z 22 października 1948 roku, czyli z dnia śmierci kard. Augusta Hlonda; ostatni opatrzony datą 12 maja 1981 roku prymas Wyszyński sporządził  16 dni przed swoją śmiercią.

W naukowym wydaniu dzienników prymasa Stefana Wyszyńskiego Pro memoria uczestniczy sześć podmiotów: Archidiecezja Gnieźnieńska, Archidiecezja Warszawska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz Instytut Prymasa Wyszyńskiego. Seria liczyć będzie 27 tomów, do tej pory ukazało się tomów dziewięć.

Zbiorowa prezentacja wszystkich tomów Pro memoria, jakie ukazały się do tej pory, to jedno z ostatnich wydarzeń w Roku Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Uroczystością kończącą obchody będzie Gala, która odbędzie się 18 listopada o godz. 18.00 w Auli Jana Pawła II na kampusie UKSW przy ul. Dewajtis 5.