1968-1981. Walka o wolność i prawa człowieka

Coraz częściej, a szczególnie od lat 70. prymas zabierał publicznie głos w sprawach społecznych i narodowych – upominał się o prawa i wolności obywatelskie, opiniował rządowo-partyjne projekty ustaw.

O tym ,w jaki sposób w oparciu o katolicką naukę społeczną, ku dobru powszechnemu budować życie społeczne, polityczne i gospodarcze kraju kard. Stefan Wyszyński mówił w tzw. kazaniach świętokrzyskich, które w trzech cyklach głosił w kościele św. Krzyża w Warszawie w latach 1974-1976. Prymas stawał też w obronie prześladowanych przez władze PRL: młodzieży i studentów w marcu 1968 roku, robotników Wybrzeża w grudniu 1970 roku, strajkujących robotników Radomia, Ursusa i Płocka w czerwcu 1976 roku. Po podpisaniu Porozumień Sierpniowych w 1980 roku stał się doradcą „Solidarności” i mediatorem w konfliktach z władzą polityczną.

Kardynał Stefan Wyszyński odegrał ważną rolę podczas konklawe w październiku 1978, lobbując wśród elektorów na rzecz wyboru na papieża kard. Karola Wojtyłę.  Kilka miesięcy później, w czerwcu 1979 roku przyjmował w kraju Jana Pawła II, który przyjechał z pierwszą pielgrzymką do ojczyzny.

Warto służyć każdemu człowiekowi i warto każdemu się poświęcić.

Śmiertelną chorobę zdiagnozowano u prymasa Wyszyńskiego na początku 1981 roku. Kardynał Stefan Wyszyński zmarł 28 maja 1981 roku. Odszedł u progu nowej epoki w dziejach narodu i Kościoła w Polsce, pod którą przez kilkadziesiąt lat prymasostwa kładł duchowe fundamenty. Pogrzeb prymasa, który stał się wielką manifestacją religijno-patriotyczną odbył się 31 maja 1981 roku na placu Zwycięstwa w Warszawie. Uczestniczyło w nim kilkaset tysięcy osób. Kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski został pochowany w archikatedrze warszawskiej.

Beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego odbyła się 12 września 2021 r. (wraz z m. Elżbietą Różą Czacką) w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Uroczystości przewodniczył prefekt watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych kard. Marcello Semeraro.